Podsumowanie wdrożeń technologii e-Gmina w 2024 roku

Koniec roku to czas podsumowań, chcielibyśmy więc przedstawić statystyki dotyczące tegorocznych wdrożeń i rozwoju technologii e-Gmina, z której korzysta ponad połowa gmin w Polsce. 

Jedno z najbardziej kompleksowych wdrożeń zostało wykonane w mieście Starogard Gdański. W ramach stworzonego systemu informacji przestrzennej – mstarogardgdanski.e-mapa.net – udostępnione zostały dane z następujących modułów:

• iMPA – dane dotyczące numeracji adresowej oraz nazewnictwa ulic, placów i innych obiektów;
  
• iGeoPlan – dane dotyczące zagospodarowania przestrzennego w postaci wektorowej;
  
• iRMK – informacje o działkach stanowiących mienie komunalne;

a także dodatkowe warstwy tematyczne, m.in. zabytki, obszary zdegradowane i rewitalizacji oraz linia kolejowa.

Jest to jeden z 37 samorządów, które w 2024 roku wykonały publikację miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w zaawansowanej postaci wektorowej. 38 gmin uruchomiło natomiast moduł iMPZP publikujący plany w formie rastrowej. Dzięki intensywnym działaniom na koniec roku już niemal połowa Polski posiada zinformatyzowane plany miejscowe wraz z uruchomioną publikacją usług sieciowych w technologii eGmina.

W 2024 gminy opublikowały w technologii e-gmina ponad 1000 nowych planów, z czego ponad połowa została zwektoryzowana, a aktualna sumaryczna liczba planów miejscowych opublikowanych we wszystkich portalach to ponad 30 000. Mapa lokalizująca wdrożenia w gminach z podziałem na wersje wektorowe i rastrowe prezentowana jest poniżej:

Wszystkie gminy korzystające z technologii iMPZP/iGeoPlan podpisały elektronicznie i udostępniły ponad 2300 zbiorów APP (MPZP i SUIKZP), a w przygotowanym przez nas serwisie e-mapa.net/app zwalidowano  34 000 plików GML.

Warto podkreślić, że rośnie również grono użytkowników aplikacji iMPA (Internetowy Manager Punktów Adresowych) - w ub. roku dołączyło do niego 24 gminy. Intensywne wykorzystanie systemu widać też po statystykach zasileń rejestru PRG. W 2024 roku zostało wykonanych ponad 32 700 zasileń dla ponad 1500 gmin. Wyrażamy zadowolenie, że nasza aplikacja od lat cieszy się największą popularnością na rynku i stałym zaufaniem użytkowników.

Popularność naszego oprogramowania widać również po statystykach dotyczących obsługi zgłoszeń w zakresie wsparcia i pomocy technicznej (m.in. wprowadzenia nowych planów, propozycji nowych funkcjonalności, pytań i zgłoszeń problemów), których w tym roku było niemal 14 000 (czyli ok. 40 dziennie, wliczając dni wolne od pracy).

Na sam koniec pragniemy przypomnieć co istotniejsze nowe funkcje i modyfikacje w portalach mapowych oraz modułach dziedzinowych, które zostały wprowadzone na przestrzeni ostatniego roku: 

• wyszukiwanie działek po  podziale nieruchomości,
• wyznaczanie obszaru dostępnego w zdefiniowanej odległości od punktu,
• eksport listy adresów znajdujących się wewnątrz markera razem z ich współrzędnymi,
• porównanie w Panelu porównawczym dwóch archiwalnych ortofotomap,
• łatwiejsza identyfikacja punktów załamania działki dzięki możliwość wyświetlenia na mapie oznaczeń numerowych punktów,
  
• rozbudowa grupy Hydrografia o nowe warstwy, pozwalające śledzić aktualną sytuację powodziową'
  
• nowa warstwa, która przedstawia środki rzutów zdjęć lotniczych dostępnych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym,
• nowa warstwa z mapami historycznymi, pochodzącymi z projektu Atlas Fontium.
  
   
  

Podsumowanie funkcjonowania technologii ePODGiK w 2024 roku

System ePODGiK działa nieprzerwanie od 2008 roku jako dopełnienie technologii iGeoMap realizującej publikację danych PODGiK. Obecnie usprawnia pracę kilkunastu ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, umożliwiając wykonawcom geodezyjnym zgłoszenie pracy geodezyjnej przez Internet, a jednocześnie automatycznie generuje materiały niezbędne do realizacji tych prac. 

Co istotne, materiały geodeci otrzymują już po kilku lub kilkunastu minutach od zgłoszenia i opłacenia pracy. Funkcjonalność dostępna jest 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę.

Kolejny rok funkcjonowania technologii ePODGiK przyniósł ponad 55 000 prac geodezyjnych zgłoszonych elektronicznie. Łączna liczba prac przetworzonych przez ePODGIK przez 17 lat funkcjonowania zbliża się do 920 000.

W ubiegłym roku przekazano prawie 52 tysiące operatów elektronicznych (czyli o 6 tysięcy więcej niż w 2023r.), z czego podobnie jak rok wcześniej 64% to operaty podpisane podpisem kwalifikowanym (na wykresie oznaczone na ciemnozielono), a 36% operaty podpisane podpisem zaufanym (jasny zielony). Od początku wdrożenia autorskiej technologii podpisywania operatów przez system ePODGiK złożono już ponad 250 000 operatów elektronicznych.

Poza obsługą wykonawców geodezyjnych w technologii ePODGiK wyróżnia się przede wszystkim moduł iGeoZUD, realizujący automatyzację obsługi narad koordynacyjnych za pomocą środków komunikacji elektronicznej (tzw. ZUD). Moduł funkcjonuje obecnie w 19 powiatach, pozwalając wnioskodawcom i gestorom uczestniczyć w całym procesie 2 bez konieczności przyjazdu do siedziby starostwa. Generuje także wszystkie 3 dokumenty w postaci elektronicznej, co schematycznie przestawiono na 4 ilustracji.

W 2024 roku za pomocą systemu iGeoZUD przeprowadzono ponad 8000 narad, a łączna liczba narad skoordynowanych od początku działania modułu zbliża się do 50 000.

 W prawie wszystkich powiatach korzystających z technologii ePODGiK dostępna jest usługa zakupu mapy zasadniczej wg stanu archiwalnego. W roku 2024 zakupiono niemal 18 000 map, a łączna liczba transakcji przekroczyła już 100 000.Na wykresie wyraźnie zauważalny jest wzrost wykorzystania tej usługi przez obywateli skorelowany czasowo z rozpoczęciem pandemii covid-19.

 

Warto na koniec wspomnieć o e-usłudze zamawiania zaświadczeń o objęciu nieruchomości Uproszczonym Planu Urządzania Lasu. Dzięki temu rozwiązaniu wydawanie zaświadczeń z UPUL jest bezobsługowe a cały proces działa w trybie 24h/7, wydając dokument podpisany pieczęcią elektroniczną organu. Usługa działa obecnie w powiatach: działdowskim, miński, mrągowskim, piaseczyńskim, pruszkowskim i wejherowskim. W 2024 roku wygenerowanych zostało niemal 8 000 dokumentów, a od początku jej funkcjonowania jest to 17 000 dokumentów wygenerowanych automatycznie, bez udziału pracowników starostwa.

 

 

Życzenia Wesołych Świąt Bożego Narodzenia

 Szanowni Państwo,

wszystkim naszym klientom i użytkownikom naszych aplikacji i usług pragniemy złożyć serdeczne życzenia zdrowia, pomyślności, rodzinnych chwil i odrobiny wytchnienia na nadchodzące Święta Bożego Narodzenia.

 

Danych projektowych nie trzeba podpisywać - podało Ministerstwo Rozwoju i Technologii

Sprawa danych przestrzennych powstałych w ramach procedury planistycznej od dłuższego czasu budziła wątpliwości nielicznych, ale bardzo aktywnych podmiotów. Najpierw dotyczyła przystąpień do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a wraz z nowelizacją przepisów i pojawieniem się obowiązku tworzenia Planu Ogólnego Gminy wróciła ze zdwojoną siłą, co omawialiśmy m.in tutaj i tutaj.

Okazuje się, że sprawa została w końcu zauważona przez MRiT i do jednej z gmin wpłynęła w grudniu odpowiedź, na zapytanie z kwietnia tego roku, dotycząca właśnie tych wątpliwości. Jednym zdaniem, ministerstwo potwierdza stan taki, jaki wielokrotnie prezentowaliśmy, tj.

"nie ma obowiązku podpisywania danych projektowych w trakcie procedury planistycznej"

oraz

"... na BIP udostępnia się projekty aktów planowania przestrzennego wraz z innym wymaganymi dokumentami..." a nie za pomocą usług sieciowych, jak twierdzi jeden z podmiotów uprzykrzających życie gminom.

Ciężko powiedzieć, czy podmiot ten ma rację, a mylą się wszyscy inni, włącznie z ustawodawcą, natomiast jest to potwierdzenie o charakterze bardziej bezpośrednim niż informacje na stronie FAQ ministerstwa.

GEO-MAP 10.50

 Dostępna jest nowa wersja systemu GEO-MAP oznaczona jako 10.50.

• dodano zaokrąglanie wysokości w operacjach blokowych,
• zmieniono wsadowe wywołanie EWMAPY,
• zaktualizowano biblioteki systemowe.

Dział "Download"

Nazewnictwo ulic, alei, placów i innych obiektów - sposób zapisu i przechowywania

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi prawidłowego sposobu przechowywania danych dotyczących nazw ulic i innych obiektów w bazie EMUiA postanowiliśmy przybliżyć Państwu aktualny stan prawny w tym zakresie.

O zasadach wprowadzania nazewnictwa ulic, alei, placów i innych obiektów do systemu iMPA pisaliśmy szerzej TUTAJ. Przypomnijmy więc tylko, że w uchwale o nadaniu nazwy należy przede wszystkim określić dwa kluczowe atrybuty – cechę, która determinuje jego rodzaj i geometrię, oraz nazwę. Wskazuje się także położenie przestrzenne obiektu – poprzez wskazanie działek ewidencyjnych lub wykorzystując do tego załącznik graficzny z naniesionym przebiegiem. Po wejściu w życie uchwały informacja o nowym obiekcie trafia do szeregu rejestrów i usług. Co istotne, struktura danych w poszczególnych bazach może się różnić.

AKTUALNY STAN PRAWNY

Ewidencja miejscowości, ulic i adresów – urząd gminy 

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 21 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów:

§ 4 ust. 2 Dla każdej miejscowości, w której ulicom i placom nadaje się nazwy, ewidencja gromadzi dane o tych ulicach i placach, obejmujące: 1) nazwę ulicy albo placu zgodnie z uchwałą rady gminy w sprawie nadania nazwy ulicy albo placowi; 2) numer oraz datę uchwały rady gminy w sprawie nadania nazwy ulicy albo placowi; 3) cechę obiektu określonego jako ulica albo plac zgodnie z rejestrem TERYT; 4) nazwę ulicy albo placu w podziale na części zgodnie z rejestrem TERYT; 5) identyfikator ULIC; 6) dane określające lokalizację i przebieg osi ulicy albo obszar placu.

Model pojęciowy danych EMUiA (załącznik nr 1 do rozporządzenia) precyzuje natomiast jakie dokładnie atrybuty powinny być określone dla poszczególnych rodzajów obiektów. Zgodnie ze specyfikacją w przypadku ulic, placów itd. zakres atrybutów wynika z diagramu UML:

 

Od strony technicznej prowadzenia ewidencji, w aplikacji iMPA przekłada się to na następujący widok szczegółów ulicy:

Centralny katalog ulic – Główny Urząd Statystyczny

Rejestr ULIC jest elementem Krajowego Rejestru Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT) i stanowi ogólnopolski zbiór ulic przypisanych do miejscowości, wprowadzanych przez Urząd Statystyczny na podstawie podjętych przez rady gmin uchwał. Każdy obiekt tworzy się określając cechę i nazwę, a następnie nadaje się unikalny pięciocyfrowy identyfikator.

Zgodnie z opisem struktury zbioru ULIC:

• CECHA – określenie rodzaju ulicy (ul., al., pl., skwer, bulw., rondo, park, rynek, szosa, droga, os., ogród, wyspa, wyb., inne);
• NAZWA_1 – część nazwy począwszy od słowa, które decyduje o pozycji ulicy w układzie alfabetycznym, aż do końca nazwy;
• NAZWA_2  – pozostała część nazwy lub pole puste (w przypadku, gdy pole Nazwa_2 nie jest puste, aby otrzymać nazwę ulicy w pełnym brzmieniu, człony nazwy należy ułożyć w kolejności: Nazwa_2, Nazwa_1).

Przykładowy rekord z paczki danych zbioru ULIC wygląda następująco:

Państwowy Rejestr Granic – Główny Urząd Geodezji i Kartografii

Jednym z zadań systemu teleinformatycznego stosowanego do prowadzenia EMUiA jest zapewnienie możliwość przekazywania do PRG, z wykorzystaniem usług sieciowych, nowych albo zmienionych danych o adresach. Zgodnie z wytycznymi do zasilania PRG, dostępnymi na stronie GUGIK (dokument w wersji 2.07) dane powinny być przekazywane zgodnie ze schematem załączonym do ww. wytycznych. Fragment schematu, w części odnoszącej się do ulic wygląda następująco:

<complexType name="AD_NazwaUlicyType">
        <sequence>
            <element name="nazwaCzesc" type="string" minOccurs="0"/>
            <element name="nazwaGlownaCzesc" type="string"/>
            <element name="przedrostek1Czesc" type="string" minOccurs="0"/>
            <element name="przedrostek2Czesc" type="string" minOccurs="0"/>
            <element name="idTERYT" nillable="true">
<complexType>

W tym miejscu można zauważyć pewną niekonsekwencję, gdyż jak wskazano wyżej, organ prowadzący EMUiA nie ma podstaw do prowadzenia i przechowywania nazw ulic w rozbiciu na tyle pozycji. W praktyce 2335 gmin i miast przekazuje do PRG tylko "NazwaCzesc" oraz "NazwaGlownaCzesc", które odpowiadają wskazanym wcześniej atrybutom. Natomiast jedynie 142 jednostki – czyli nieco ponad 5% wszystkich gmin –  uzupełniają pola "przedrostek1Czesc" i "przedrostek2Czesc". 

Analiza rekordów z PRG z uzupełnionymi polami nazw przedrostków pokazuje, że sytuacja tak naprawdę dotyczy 4 dużych miast – Warszawy, Wrocławia, Krakowa i Łodzi. Pozostałe jednostki łącznie mają mniej takich przypadków niż samo miasto Wrocław. Ponadto okazuje się, że realnie tych pozycji powinno być znacznie mniej, gdyż przykładowo m.st. Warszawa przekazuję cechę obiektu "ulica" w polu "przedrostek1Czesc", co jest zbędną i powieloną informacją względem cechy obiektu. Gdyby pominąć takie przypadki, to w Warszawie z 5800 ulic i placów zostaje raptem 630 pozycji, czyli 10%.

INNE USŁUGI

Usługi słownikowe – Główny Urząd Geodezji i Kartografii

Usługi słownikowe udostępniają referencyjne dane z PRG dotyczące adresów tj. słowniki miejscowości, ulic i adresów. Dane są zwracane w dwóch postaciach: skróconej, zawierającej wyłącznie atrybuty opisujące dany obiekt (np. dla adresu numer porządkowy) oraz w wersji pełnej, zawierającej także atrybuty obiektów nadrzędnych (np. dla adresu nazwa ulicy czy identyfikator TERYT powiatu).

W Dokumentacji Usług Słowników można znaleźć opis atrybutów dostępnych dla poszczególnych obiektów. W przypadku ulic są to:

Możemy zauważyć, że pojawia się tutaj analogiczne szczegółowe rozbicie nazwy ulicy na: dwa przedrostki oraz główną i poboczną cześć nazwy. Ponieważ usługi słownikowe bazują na bazie PRG, stąd zapewne jest przeniesienie podziału atrybutów 1:1. Jak wskazano wcześniej, tylko pewien mały procent jednostek korzysta z tych pól. Skąd jednak w ogóle mamy do czynienia z takim układem atrybutów, który odbiega od obowiązującego rozporządzenia ws. EMUiA i zasad GUS?

STAN ARCHIWALNY 

Przedrostki, jako część nazwy ulicy czy innego obiektu, funkcjonowały w latach 2012-2021 w nieobowiązującym już schemacie aplikacyjnym EMUiA. Schemat stanowił załącznik 2 do rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów.

Co należy podkreślić – opisane wyżej rozporządzenie już nie obowiązuje. Zapewne wpłynęło jednak na budowany w tamtym czasie w zakresie danych adresowych Państwowy Rejestr Granic. W ramach bieżącego działania tego rejestru, w niezmienionej do dziś formie, zachowana została przedstawiona powyżej struktura danych. Pojawia się więc pewna płaszczyzna, na której będą pojawiać się rozbieżności. Nie sposób upatrywać jakiejkolwiek "winy" tego stanu w organach prowadzących rejestr EMUiA.

Podsumowując, podział nazwy obiektu na cztery elementy zamiast dwóch w systemie do prowadzenia EMUiA nie może być uznany za prawidłowy zgodnie z aktualnym stanem prawnym. Oczywiście w indywidualnych przypadkach dana jednostka, np duże miasto, może w ramach swoich systemów tworzyć dodatkowe słowniki, które zawierają specjalne rozbicie, ale jak wskazaliśmy wyżej, taka sytuacja dotyczy w zasadzie kilku dużych miast i pojedynczych przypadków w gminach. Zapewne wynika to z faktu, że zwłaszcza duże miasta posiadają własne, budowane według wewnętrznych zasad i oczekiwań zintegrowane systemy informatyczne, gdzie rejestr EMUiA jest mocno powiązany z innymi rejestrami, np. EGiB.

Na marginesie warto wspomnieć, że również ostatnie kontrole, jakie wykonywał GUGiK na wybranych gminach zdają się pośrednio potwierdzać powyższe. Po przeanalizowaniu rodzajów błędów wskazywanych gminom (z pismami i załącznikami można zapoznać się na portalu Geoforum.pl) okazuje się, że w przypadku błędów dotyczących ulic,  jednym z wykazywanych typów błedów jest właśnie: ulice z uzupełnionym polem "Przedrostek 1" i "Przedrostek 2"(przykładowe pismo z błędami).

Badanie usług oraz zbiorów MPZP, SUIKZP i POG - monitoring #17

W dniu 4 grudnia przeprowadzono kolejny monitoring zbiorów i usług danych przestrzennych z tematu zagospodarowanie przestrzenne. W porównaniu do poprzedniej analizy sprzed 2 miesięcy nastąpił wzrost średniej oceny - z 6,91 do 7,17 (przy czym zaznaczyć należy, że w sierpniu średnia ta wynosiła 7,13).

Aktualnie spośród 2477 gmin w Polsce jedynie 39 jednostek (spadek z 52) nie zgłosiło żadnego zbioru do ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych. 56 gmin posiada jeden zbiór, 839 - dwa, a 1543 trzy zbiory (widać tu wyraźny wzrost - poprzednio było to odpowiednio 52, 1216 i 1150).

Zbiór dla planu ogólnego w momencie badania ma zgłoszonych już 1587 gmin, podczas gdy w październiku takich gmin było niemal 400 mniej. Widać zatem, że to właśnie zgłaszanie zbiorów POG odpowiada za tak znaczny przyrost liczby zbiorów w ewidencji.

Niemniej jednak wynik ten należy uznać za niesatysfakcjonujący, bowiem nadal niemal 900 gmin nie dokonało zgłoszenia, czyli de facto nie zainicjowało prac nad uchwaleniem planu ogólnego. Tymczasem termin na uchwalenie planów ogólnych jest do końca 2025 r.

W przypadku zbiorów MPZP i SUIKZP zmiany nie są tak wyraźne - obecnie zgłoszonych jest 2391 zbiorów dla planów oraz 2381 ze studium - zatem przybyło tu jedynie po kilka zbiorów.

Wszystkich zgłoszeń w ewidencji jest już 6364 (poprzednio 5942). Z czego 1784 nie posiada przypisanego adresu usługi, 183 posiada jedną, 307 dwie, a 3 usługi posiada 4090 zbiorów.

W podziale na typ usługi sieciowej mamy 4200 usług wyszukiwania, 4553 usług przeglądania oraz 4314 pobierania (w tym 2287 usług ATOM i 2002 WFS).

Poniżej przedstawiono wyniki monitoringu zbiorów MPZP i SUIKZP w rozbiciu na przedziały punktowe:

Dla zbiorów MPZP dokonano dodatkowej oceny w rozbiciu na rodzaj jednostki: gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie, miasta (w tym miasta na prawach powiatu).Nie nastąpiła tu większa zmiana - nadal to największe miasta maja najgorsze wyniki. Widać to najwyraźniej w ocenach cząstkowych dotyczących usług pobierania: usługi nie są zgłoszone, nie odpowiadają lub nie działają prawidłowo i stąd tak duża liczba zer. Najlepiej zaś wypadają gminy wiejskie, gdzie ponad 1/3 otrzymało maksymalny wynik 5 punktów.

Na podstawie adresów usług uwidocznionych w ewidencji zbiorów i usług oszacowaliśmy najpopularniejsze rozwiązania wykorzystywane przez gminy do publikacji zbiorów. Na wykresie przedstawiono dostawców, którzy udostępniają co najmniej 100 zbiorów:

Ze szczegółowymi wynikami badania dla poszczególnych gmin można zapoznać się na stronie:

e-mapa.net/app/uslugi.php

Po wybraniu danej jednostki zostanie zaprezentowana ocena sumaryczna, a po kliknięciu przycisku MPZP lub SUIKZP wyświetli się raport z ocenami cząstkowymi w rozbiciu na 3 typy usług:

Podsumowanie miesiąca – listopad 2024 r.

W listopadzie suma wszystkich odwiedzin na portalach e-mapa wyniosła 1,93 mln (średnio ponad 64 tys. odwiedzin dziennie). Najchętniej odwiedzany portal, czyli polska.e-mapa.net, zanotował ponad 352 tys. odsłon – sumaryczny wykres odwiedzin za ostatni rok przedstawiono poniżej:

W tym miesiącu liczba kopii map wygenerowanych poprzez usługę automatycznego zakupu mapy zasadniczej wg stanu archiwalnego w systemie ePODGiK przekroczyła 100 000. Ponadto powiat działdowski zyskał moduł e-usługi składania wniosków i  automatycznego generowania zaświadczeń z uproszczonych planów urządzania lasu iGeoUPUL.