Raport NIK o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Polecamy Państwa uwadze raport Najwyższej Izby Kontroli o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który został opublikowany 25 kwietnia.

Dokument wskazuje na niedoskonałości systemu planowania przestrzennego w Polsce - nieaktualne studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, niski wskaźnik pokrycia planami miejscowymi oraz ich rozdrobnienie, masowe wydawanie decyzji o warunkach zabudowy (tzw. WZtki), brak naliczania opłat planistycznych przez gminy - wszystko to w ocenie NIK powoduje powiększanie chaosu przestrzennego, degradację krajobrazu oraz wymierne straty finansowe.

Szczegółowe omówienie raportu jest dostępne na portalu Geoforum oraz na stronie NIK.

Pełna treść opracowania: "NIK o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w Polsce na przykładzie wybranych miast - informacje szczegółowe" (plik PDF) [1,84 MB]

W raporcie jako jedno ze źródeł wskazano artykuł "Analiza morfometryczna planów miejscowych w Polsce", w którego przygotowaniu razem z prof. dr hab. Przemysławem Śleszyńskim [Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN] brała udział nasza firma. Został on opublikowany w czasopiśmie naukowym  Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich w 2018 r. oraz zaprezentowany na konferencji naukowej Infrastruktura i Środowisko w Dobczycach (18-20 czerwca 2018).

Na potrzeby artykułu przygotowaliśmy dane obejmujące zasięgi planów miejscowych z wybranych gmin oraz wykonaliśmy szereg analiz morfometrycznych (tj. dotyczących kształtu, wielkości oraz wzajemnego położenia mpzp).

Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono m.in., że:

• plany i zmiany planów są dotyczą w większości bardzo małych powierzchni, co upodabnia je do decyzji o warunkach zabudowy;
• plany i zmiany planów miejscowych są często rozdrobnione i dotyczą obszarów rozrzuconych w różnych częściach gminy;
• kształty granic planów w dużej części odstępują od zwartych, regularnych obszarów;

jak również: "Powyższe cechy topologiczne zasięgów występowania planów miejscowych wskazują, że nie jest to efektywne narzędzie kształtowania ładu przestrzennego. Przypadkowość i niespójność granic powoduje, że trudno jest planować zwarte obszary funkcjonalne, związane z osadnictwem."

Postanowiliśmy przy okazji porównać, czy i jak na przestrzeni ponad 5 lat zmieniły się opisywane w artykule wartości współczynników dla planów:

wskaźniki z 2018

wskaźniki z 2023

Jak można zauważyć, choć wzrosła liczba analizowanych gmin i planów, to nie zmieniły się praktycznie parametry dot. rozdrobnienia, kształtu i wielkości. Obecnie 42% płatów planów ma powierzchnię poniżej 1ha, a w 58% gmin wskaźnik HHI nie przekroczył 0,3, co oznacza silne rozdrobnienie - zatem problemy wymienione w publikacji są niestety nadal aktualne.